So với thế hệ trước, trẻ em ngày nay ít thời gian để chơi chơi tự do hơn rất nhiều. Thay vào đó, thời gian của trẻ thường bị lấp đầy bởi các lớp học thêm, thiết bị điện tử, hay lịch trình bận rộn của cha mẹ. Điều này dẫn đến một thực tế đáng lo ngại: tuổi thơ của trẻ đang thiếu đi những trải nghiệm quan trọng gắn liền với hoạt động thể chất, thiên nhiên và đặc biệt là “chơi mạo hiểm (risky play)”.
Theo Mariana Brussoni – nhà nghiên cứu hàng đầu về lĩnh vực này – “Chơi mạo hiểm là trò chơi cảm giác mạnh và thú vị, khi đó trẻ em sẽ chơi trong rủi ro và không có sự chắc chắn.” Nếu như trước đây trẻ em thường xuyên leo cây, nhảy qua mương nước hay chơi đuổi bắt trên cánh đồng, thì ngày nay, những trải nghiệm ấy dần bị thay thế bởi màn hình và không gian an toàn tuyệt đối.
Lợi ích của chơi mạo hiểm trong tuổi thơ
Việc vui chơi có yếu tố rủi ro không chỉ là niềm vui thoáng qua, mà còn mang lại những lợi ích phát triển lâu dài:
– Xây dựng sự tự tin: Khi tự mình vượt qua một thử thách, trẻ học cách tin tưởng vào khả năng của bản thân.
– Phát triển khả năng phục hồi: Ngã rồi đứng dậy, thất bại rồi thử lại – đó là bài học quan trọng để rèn luyện tính kiên cường.
– Cải thiện khả năng điều hành: Trẻ phải suy nghĩ, lập kế hoạch và hành động, từ đó hình thành kỹ năng quản lý tình huống.
– Rèn kỹ năng quản lý rủi ro: Thay vì tránh né, trẻ học cách đánh giá nguy cơ và tìm giải pháp an toàn.
Thậm chí, nghiên cứu còn cho thấy việc thường xuyên tham gia vào các trò chơi mạo hiểm giúp trẻ giảm nguy cơ chấn thương, bởi các em đã có khả năng quan sát và phán đoán tốt hơn.
Đâu là ranh giới giữa cho phép và buông lỏng?
Không ít cha mẹ lo sợ rằng cho con tham gia trò chơi mạo hiểm sẽ dẫn đến nguy hiểm. Nhưng thực tế, sự khác biệt nằm ở cách phân biệt “rủi ro có thể kiểm soát” và “nguy cơ thực sự”.
– Không gian chơi cần được kiểm tra trước: Những yếu tố nguy hiểm như kim tiêm, mảnh kính vỡ hay vật dụng hỏng phải loại bỏ. Nhưng với bụi cây gai, hố nước nhỏ hay vật cản tự nhiên, trẻ hoàn toàn có thể trải nghiệm.
– Hướng dẫn song song với quan sát: Khi đưa con ra ngoài, cha mẹ có thể chỉ ra nguy cơ tiềm ẩn và cách ứng phó. Đồng thời, hãy cho trẻ không gian để tự thử và tự sai. Đôi khi, chỉ cần lùi lại 10 giây để quan sát, cha mẹ sẽ nhận ra khả năng thực sự của con.
Vì sao trẻ ngày nay cần chơi mạo hiểm hơn bao giờ hết?
Trong bối cảnh trẻ em có ít thời gian để chơi hơn trước, vai trò của chơi tự do và chơi mạo hiểm càng trở nên quan trọng. Nếu trẻ chỉ được tham gia vào các hoạt động “an toàn tuyệt đối”, các em sẽ thiếu đi cơ hội học cách đối mặt với thử thách, trở nên thụ động và dễ sợ hãi trước khó khăn.
Ngược lại, khi được trải nghiệm mạo hiểm một cách phù hợp, trẻ sẽ:
– Can đảm hơn khi gặp tình huống mới.
– Có khả năng thích nghi và giải quyết vấn đề tốt hơn.
– Hình thành sự độc lập và trách nhiệm với hành động của mình.
Lời nhắn cho cha mẹ
Thay vì lo lắng quá mức và ngăn cản con khỏi mọi rủi ro, cha mẹ hãy cho con cơ hội được vui chơi nhiều hơn, trải nghiệm nhiều hơn – dù đó chỉ là leo lên một nhánh cây, nhảy qua một vũng nước hay thử sức với một cầu trượt cao.
Dù lịch học, bài tập hay hoạt động ngoại khóa có bận rộn đến đâu, trẻ vẫn cần thời gian chơi tự do – khoảng thời gian để niềm vui, sự mạo hiểm và cả những bài học từ trải nghiệm được nuôi dưỡng một cách tự nhiên.
Chơi mạo hiểm không đồng nghĩa với nguy hiểm. Đó là phần thiết yếu của tuổi thơ, nơi trẻ học cách tự tin, kiên cường và dũng cảm bước vào thế giới. Và điều đáng tiếc là trẻ em ngày nay, khi ít thời gian để chơi hơn trước, lại đang bỏ lỡ những khoảnh khắc vô giá ấy.
Thông tin liên hệ:
- Tinker Play
- Địa chỉ: 7B Tân Phú, Q7, TPHCM
- Hotline: 090 830 90 68
- Thời gian hoạt động: từ 8.00 – 18.00 thứ 3 – thứ 6; từ 8.00 – 20.00 thứ 7 – chủ nhật
- Website: https://tinkerplay.vn/
- Facebook: https://www.facebook.com/Choilinhtinh
